رژیمهای لاغری چگونه باید باشد؟
تبعیت از رژیمهای لاغری خودسرانه، پیروی از یک رژیم به صورت گروهی بدون در نظر گرفتن ویژگی های فردی، افراط در سبک سازی وزن بدن با توسل به نخوردن و انجام ورزش های سنگین، موزون سازی بخشی از اندام بدن با توسل به شیوه های غیر علمی و همچنین استفاده از انواع قرص ها از جمله معضلاتی است که به اعتقاد متخصصان تغذیه سلامتی بخشی از جوانان جامعه ما را در معرض تهدید قرار داده است.
روی آوری طیف گسترده ای از جامعه به رژیمهای لاغری از نظر اجتماعی نیز سبب ورود افراد غیر متخصص و در برخی مواقع سودجو به این عرصه شده است که به اعتقاد متولیان بهداشت و درمان تداوم این روند سبب تسریع در تخریب بیشتر سلامت جامعه میشود.
بحث درباره انواع رژیمهای لاغری و موفق یا ناکارآمد بودن آنها اکنون به جذابترین موضوع در محافل زنان بویژه دختران جوان تبدیل شده است.ا غلب افرادی که رژیمهای لاغری را در دستور کار قرار میدهند کاهش وزن و رهایی از چاقی را انگیزه خود اعلام میکنند. اضافه وزن از جمله مشکلات مشترک میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است که بویژه در دو دهه اخیر شیوع فراوانی یافته است.
بر اساس آمارهای رسمی جهانی، طی سال های ۱۹۸۱تا ۲۰۰۱این بیماری در کشورهایی مانند انگلستان، آمریکا و ایران تا سه برابر افزایش داشته است. این آمارها نشان میدهد که هم اکنون بین ۵۰تا ۶۰درصد مردم کشورهای غربی و بیش از ۲۵درصد مردم ایران از مشکل چاقی رنج میبرند که سهم زنان در این میان ۳۱درصد است.
اگر چه متخصصان تغذیه رژیمهای لاغری را با هدف حل معضل چاقی و تبعات منفی ناشی از آن تدوین کردهاند ولی امروزه بخشی از زنان جوان در کشور ما به رغم اینکه با مقیاس علمی چاق محسوب نمیشوند، با انگیزه دستیابی به اندامی زیبا و باریک به این نوع رژیمها روی میآورند.
این بخش از جامعه که هر روز بر تعدادشان افزوده میشود عمدتا متاثر از تبلیغات تلویزیون های ماهواره ای است و به همین علت خواسته آنان در رسیدن به اندامی زیبا در جامعه ما به “اندام ماهواره ای” شهرت یافته است.
به اعتقاد متخصصان تغذیه، کاهش وزن و لاغری اگر چه فوایدی چون بالا رفتن کیفیت زندگی، کاهش فشار خون، کاهش سطح چربی ها و همچنین پایین آمدن خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را به دنبال دارد، ولی چنانچه به صورت خود سرانه، بدون مشورت پزشک و یا به شکل بسیار کوتاه مدت و فشرده دنبال شود، آثار جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.
کارشناسان تغذیه هشدار میدهند که پیروی از رژیمهای لاغری خودسرانه و بدون مشورت متخصصین اگر چه ممکن است مشکل چاقی افراد را حل کند ولی خود سبب ایجاد مشکلات جسمی و روحی دیگری میشود.
در یک رژیم تغذیه مناسب و سالم ۶۵تا ۷۰درصد مصرف انرژی روزانه صرف انرژی پایه در بدن (متابولیسم) میشود که به اعتقاد متخصصان تغذیه چنانچه این تناسب در هر گونه ریاضت کشی نادیده گرفته شود آسیبهای جدی مانند ناراحتی عصبی، فراموشی، ریزش مو، چروک پوست و در مواردی مرگ ناگهانی را در پی خواهد داشت.
اغلب متخصصان تغذیه بر این باورند که “نخوردن” به خودی خود لاغری را در پی ندارد بلکه تغییر شیوه زندگی و افزایش فعالیت های روزانه بویژه ورزش روزانه نقش مهمتری در این زمینه دارد. آنها معتقدند: تجویز رژیمهای لاغری مناسب مستلزم کشف علل اضافه وزن و شناسایی ویژگی های فردی، سنی و نحوه زندگی فرد است.
برای تشخیص چاقی میتوان از فرمولی استفاده کرد که درآن وزن فرد (کیلوگرم) تقسیم بر قد وی به توان دو (بر حسب متر) می شود. عدد به دست آمده “بادی مس ایندیکس index “body mass)نمای توده بدنی) نام دارد که طبق تعریف صورت گرفته در صورتی که بین ۱۸/۵تا ۲۳/۵باشد نشاندهنده وزن نرمال فرد است.عدد بین ۲۳/۵تا ۲۵نشاندهنده اضافه وزن است، گفت: براساس این فرمول تنها به افرادی که دارای “نمای توده بدنی” بالاتر از ۲۵باشند “چاق” اطلاق میشود.
انرژی اضافی نسبت به میزان مصرف آن را مهمترین عامل در اضافه وزن و چاقی در میان زنان ایرانی است و در این مورد از چاقیها گام نخست برای لاغری تغییر شیوه زندگی از حالت کم تحرکی به وضعیت پرتحرکی است. درمان چاقی با توسل به روش هایی مانند رفتار درمانی، ورزش رژیم درمانی و درمان دارویی را مراحل پس از تغییر شیوه زندگی است.
در بسیاری از موارد مشکل اضافه وزن و چاقی افراد در صورت تغییر در شیوه زندگی حل خواهد شد و نیازی به توسل به راه های دیگر نیست. جراحی آخرین مرحله حل مشکل چاقی است که فقط در مورد افرادی که دارای نمای توده ای بالای ۴۰هستند، قابل اجرا است. پس از تغییر شیوه زندگی، بهترین رژیم لاغری برای افراد، رژیمی است که بر پایه کاهش کالری دریافتی روزانه و جایگزینی غذایی باشد.
استفاده از گنها آسیب جدی به اعضای داخلی بدن میرساند و افراد با ورزش در کنار روش هایی چون تغییر شیوه زندگی و کاهش دریافت کالری تلاش نمایند در حین دستیابی به اندامی متوازن، سلامتی خود را نیز حفظ کنند.
استفاده از ابزار رایج مانند دستگاه های لرزان و انواع چسبها را کهعمدتا از طریق تبلیغ در شبکههای تلویزیونی فارسی زبان خارج از کشور و نیز برخی پایگاههای اینترنتی فارسی زبان برای لاغریهای موضعی در ایران متداول شده است، برای سلامتی افراد زیان آور می باشند.به جای اعتماد کردن به تبلیغات رنگارنگ تلویزیونی و اینترنتی، برای حل مشکل خود با متخصصان و کارشناسان تغذیه مشورت کنید.در بحث رژیم لاغری که بطور مستقیم با سلامتی افراد در ارتباط است مشورت با پزشکان عمومی و پیروی از نسخه تجویزی آنان به مصلحت نیست. تجویز رژیمهای غلط از سوی افراد غیر متخصص سلامت افراد را به خطر میاندارد.
اختلالات قاعدگی و مشکلات پوستی به عنوان عوارض دیگر پیروی از رژیمهای لاغری تحت نظر افراد غیرمتخصص می باشد.و در بررسی های صورت گرفته مشخص شده است اینگونه عوارض در زنانی که از رژیم لاغری زیر نظر متخصص پیروی میکنند در حداقل قرار دارد.