دانستنی هایی در باره خواص ماهی
دانشمندان معتقدند چربی هایی که پیوندهای غیر اشباع دارند (نظیر روغن مایع) نسبت به چربی هایی که تمام پیوندهای شان اشباع است، کمتر سلامتی انسان را در معرض خطر قرار می دهند و بنابراین توصیه می کنند که در تهیه غذاهای روزمره از روغن هایی نظیر روغن های گیاهی و مارگارین استفاده شود که عمدتا از همین اسیدهای چرب غیراشباع نظیر امگا ۳ تشکیل شده اند. از طرف دیگر بدن نیز به این چربی ها نیاز دارد، چرا که این چربی ها از معدود چربی هایی هستند که بدن قادر به تولید آنها نیست و تمام نیاز خود را باید از خارج و از طریق رژیم غذایی تامین کند.
غذاهای دریایی و ماهی حاوی این چربی ها هستند و می توانند به راحتی نیاز بدن را تامین کنند. روغن گردو و کنجد نیز به مقدار زیاد حاوی چربی های امگا ۳ هستند و بنابراین مصرف آنها طی سال های اخیر توسط متخصصان تغذیه توصیه شده است.
طی بیماری ها و در شرایط استرس و همچنین در افراد مسن، بدن قدرت استفاده از این چربی ها را از دست می دهد و بنابراین باید میزان آنها را در رژیم غذایی افزایش داد. متاسفانه هر چه جوامع رو به پیشرفت می روند، میزان استفاده از غذاهای حاوی چربی (امگا ۳ نظیر ماهی و غذاهای دریایی و روغن گردو و کنجد) کمتر می شود. طی سال های گذشته، میزان مصرف چربی های امگا۳ در کشورهای غربی نسبت به دهه گذشته به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده و موجب نگرانی متخصصان تغذیه شده است. با توجه به اینکه حدود ۲۰ درصد از وزن خشک مغز انسان را این چربی های غیر اشباع تشکیل می دهند، تامین کافی این مواد برای سلامت و عملکرد مناسب مغز و حتی دیگر قسمت های بدن ضروری است.
از این گفته ها می توان چنین برداشت کرد که اگر میزان دریافت غذایی چربی های امگا ۳ کافی نباشد، ممکن است عوارض نا خوشایندی بر روی سلامت مغز ایجاد شود. به همین دلیل دانشمندان معتقدند علت ابتلا به برخی از بیماری های مغزی و روانی ممکن است بروز عدم تعادل در رژیم غذایی و دریافت ناکافی این چربی های امگا ۳ باشد. افسردگی به عنوان یکی از بیماری های مزمن، عودکننده، دردسرساز و حتی تهدیدکننده حیات، سال هاست که از نظر تشخیص و درمان برای پزشکان مشکل ساز بوده است.
طی ۱۰۰ سال گذشته، سن ابتلا به این بیماری پایین تر آمده و شیوع آن با پیشرفته تر شدن جوامع رو به افزایش گذاشته است. همین عوامل باعث شده است که توجه روان پزشکان به این بیماری بیش از گذشته جلب شده و تلاش در جهت درمان آن هم بیشتر شود. در این شرایط مسلما اگر بتوان این بیماری را از طریق خوراکی ها و تغییر رژیم غذایی درمان کرد، مسلما بسیار خوشایند خواهد بود.
اگر چه تقریبا همه قبول کرده اند که در بروز افسردگی عوامل متعددی نظیر زمینه ژنتیکی، استرس های محیطی و غیره دخیل هستند، اما احتمال می رود که غذاها و رژیم غذایی نیز در این میان بی اثر نباشند و با دستکاری و تغییر رژیم غذایی، بتوان به درمان این بیماران کمک کرد. مروری بر روی مطالعاتی که طی سال های گذشته انجام شده، نشان می دهد که تعداد تحقیقاتی که اذعان داشته اند مصرف یک رژیم غذایی غنی از چربی های امگا ۳ را توصیه می کنند، کم نیست.
مطالعات نشان داده اند کشورها و نژادهایی که در رژیم غذایی روزمره خود زیاد از چربی های امگا ۳، ماهی و غذاهای دریایی استفاده می کنند، کمتر در معرض ابتلا به برخی از بیماری های روانی مشابه با افسردگی قرار دارند.
در این جوامع، شیوع افسردگی های بعد از زایمان، اختلال روانی دوقطبی و اختلالات عاطفی فصلی بسیار کمتر از جوامع دیگر است. یک مطالعه جدید در نیوزلندی ها نشان داده است که وقتی میزان مصرف ماهی در سبد غذایی خانوار افزایش پیدا می کند، احساس افراد در مورد سلامت روانی خود به مراتب بهتر می شود. البته باید اذعان داشت که برخی از پژوهشگران اهمیت مصرف چربی های امگا ۳ را زیر سوال برده اند. آنها معتقدند اثر چربی های امگا ۳ بر روی خلق وخوی افراد، یک اثر مستقیم و واقعی نیست.
آنها در مطالعات خود اثبات کرده اند، مواردی که در رژیم غذایی خود بیشتر از ماهی و غذاهای دریایی استفاده می کنند، همان افرادی هستند که در برنامه ریزی زندگی خود وقت بیشتری را برای ورزش اختصاص می دهند و به طور کلی زندگی سالم تر و استرس های کمتری دارند. به همین دلیل این طور نتیجه گیری می کنند که شیوع کمتر اختلالات خلق وخو در این افراد نه به علت مصرف بیشتر اسیدهای چرب امگا ۳، بلکه به علت ورزش بیشتر و زندگی سالم تر آنهاست. به هر حال اکثر مطالعات به نفع اثرات مفید مصرف و تجویز چربی های امگا ۳ در درمان افسردگی هستند.
یافته ها حاکی از آنند که در خون افراد مبتلا به افسردگی، سطح امگا ۳ کمتر از افراد عادی است. در ضمن، میزان این چربی ها در غشاء سلول های گلبول های قرمز افراد سالخورده کمتر از افراد عادی است. در مطالعه بر روی استرالیایی ها هم مشخص شده است که تنها یک درصد افزایش در میزان چربی های امگا ۳، با ۵۹ درصد کاهش در علایم افسردگی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان همراه است. نکته جالب اینجاست که اگر سطح اسیدهای چرب امگا۳ در خون مبتلایان به افسردگی پایین باشد احتمال خودکشی آنها تا حدود ۸ برابر نسبت به افسرده هایی که این مشکل را ندارند، بیشتر می شود. از طرف دیگر پژوهشگران متوجه شده اند که غلظت خونی اسیدهای چرب امگا۳ طی فصول مختلف سال متغیر است.
به طور کلی در بهار و تابستان غلظت این مواد در خون افراد پایین تر از پاییز و زمستان است. اگر کمی به رژیم غذایی خود توجه کنید، می بینید که این وضعیت با رژیم غذایی شما هم به خوبی هم خوانی دارد. ما در رژیم غذایی ایرانی خود در فصول بهار و تابستان کمتر از ماهی و غذاهای دریایی استفاده می کنیم و همین امر می تواند باعث کاهش غلظت اسیدهای چرب امگا ۳ در خون شود.
پژوهش ها نشان داده اند در همین فصولی که غلظت اسیدهای چرب در خون انسان ها کم می شود (یعنی در بهار و تابستان) آمار خودکشی ها هم بالاتر است. این هم می تواند نشانه دیگری از وجود ارتباط بین مصرف چربی های امگا ۳ و وضعیت سلامت روانی افراد باشد. پس از به دست آمدن اطلاعاتی که حاکی از وجود ارتباط بین افسردگی و چربی های امگا ۳ بودند، دانشمندان اثرات مصرف این چربی ها را در برخی دیگر از بیماری های روانی نیز مورد بررسی قرار دارند و به نتایج موفقیت آمیزی دست پیدا کردند.
در حال حاضر دانشمندان معتقدند مصرف چربی های امگا ۳ برای درمان مبتلایان به بیماری بی اشتهایی عصبی و نیز زنانی که اختلالات روانی پیش از قاعدگی (یا همان نشانگان پیش از قاعدگی) مبتلا هستند، مفید است. حتی به نظر می رسد می توان از تغییر رژیم غذایی و تجویز چربی های امگا ۳ در درمان اختلالات شخصیتی و حالات تهاجمی افراد نیز استفاده کرد. تنها ۲ ماه استفاده از مکمل های حاوی چربی های امگا ۳ با بهبود قابل توجهی در علایم مبتلایان به اختلالات شخصیتی همراه بوده است.
یکی از مهم ترین ویژگی های این درمان این است که تقریبا هیچ گونه عارضه جانبی خاصی هم ندارد. دوز بالایی از این داروها هم مورد نیاز نیست و تنها مصرف یک گرم در روز چربی امگا۳ می تواند تا حدود ۵۳ درصد از علایم افسردگی بیمار بکاهد. پژوهشگران حتی توصیه می کنند در زنانی که سابقه ابتلا به افسردگی پس از زایمان دارند از هفته ۳۴ بارداری از مکمل ها و غذاهای حاوی امگا ۳ استفاده شود تا احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان کمتر شود. در واقع باید گفت که این مداخلات غذایی تنها برخی از مداخلاتی هستند که به نظر می رسد در درمان اختلالات روانی مختلف و افسردگی ها موثرند. استفاده از اسیدفولیک، آنتی اکسیدان های مختلف، روی و سلنیوم نیز به عنوان عوامل موثر در افسردگی و دیگر اختلالات روانی گزارش شده اند. با توجه به اینکه ماهی و غذاهای دریایی، غذاهایی بسیار لذیذی محسوب می شوند، استفاده از آنها برای مبتلایان به این بیماری ها توصیه می شود. شما تا به حال دارویی به این خوشمزگی دیده بودید؟
